سالگرد یک سال کاوش در مریخ ناسا

دو نمونه‌ی دیگر هم در هفته‌های آینده از سنگ «چئو» (Ch’ał) که در زبان ناواهو به معنای «قورباغه» است، جمع‌آوری خواهد شد. مجموعه‌ای از قلوه‌سنگ‌های تیره که نمایانگر چیزی هستند که در بیشتر کف دهانه دیده می‌شود. به عقیده‌ی دانشمندان اگر نمونه‌هایی از این سنگ‌ها به زمین بازگردانده شوند، می‌توانند در تعیین محدوده‌ی سنی دقیقی برای شکل‌گیری جزرو و دریاچه‌ای که زمانی در آنجا وجود داشته است، فراهم کنند.

دانشمندان هم‌اکنون سن سیاره یا سطح ماه را می‌توانند با شمارش دهانه‌های برخوردی آن تخمین بزنند. سطوح قدیمی‌تر زمان بیشتری برای داشتن دهانه‌های برخوردی با اندازه‌های گوناگون داشته‌اند. درباره‌ی ماه دانشمندان توانستند با تجزیه‌وتحلیل نمونه‌های ماه که توسط آپولو آورده شده است، این تخمین‌های خود را اصلاح کنند. بدین ترتیب از این آموخته‌ها برای محدود کردن تخمین سنی سطوح روی مریخ استفاده کرده‌اند. اما داشتن نمونه‌های سنگی از خود سیاره‌ی سرخ، برآوردهای مبتنی بر شمارش دهانه‌ها را بهبود می‌بخشد و کمک می‌کند تا قطعات بیشتری از پازل تاریخچه‌ی بهرام آشکار شود.

«کیتی استک مورگان» (Katie Stack Morgan) دانشمند پروژه‌ی پشتکار در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا گفت: «ما آنچه را هم‌اکنون درباره‌ی سن دهانه‌های برخوردی در ماه می‌دانیم به مریخ تعمیم می‌دهیم. اما بازگرداندن نمونه‌ای از سطح گودال برخوردی شدید جزرو، به‌جای تکیه‌ی صرف روی ماه، می‌تواند نقطه‌ی اتصالی برای کالیبره کردن سیستم تاریخ‌سنجی دهانه‌ی مریخ باشد.»

این مأموریت هم اما مانند دیگر مأموریت‌ها بدون چالش نبوده است. نخستین تلاش مریخ‌نورد برای حفاری یک هسته‌ی سنگی ناکام ماند که باعث شد یک کمپین آزمایش گسترده برای درک بهتر سنگ‌های شکننده در مریخ انجام شود. تیم مأموریت همچنین در یکی از تازه‌ترین نمونه‌برداری‌ها باید سنگ‌ریزه‌هایی را که در بخشی از سیستم نمونه‌برداری که مته‌ها را نگه می‌دارد ریخته بودند، پاکسازی می‌کرد.

همراه هواگرد پشتکار یعنی بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ ناسا هم به همین ترتیب موفق بوده است. این هلیکوپتر تقریبا تا یک ماه پس از طوفان گردوغبار در مریخ بی‌جرکت بود و به‌تازگی پروازهای خود را از سر گرفت. این روتورکرافت که در ابتدا قرار بود تنها پنج بار پرواز کند، هم‌اکنون ۱۹ پرواز را با موفقیت انجام داده است و چشم‌انداز تازه‌ای از سطح مریخ را ارائه می‌دهد که به تیم پشتکار کمک می‌کند مسیرهای آینده را بهتر برنامه‌ریزی کنند.

در غرب منطقه‌ی فرود «اکتاویا اِستِل باتلر» (Octavia E. Butler) جایی که پشتکار سفر مریخی خود را از آن آغاز کرد، بقایای یک دلتای بادبزن-شکل وجود دارد که توسط رودخانه‌ای باستانی تشکیل شده است که دریاچه را در دهانه‌ی جزرو تغذیه می‌کند. دلتاها در طول زمان رسوبات را انباشته می‌کنند و به‌طور بالقوه مواد آلی و نشانه‌های زیستی احتمالی، نشانه‌های حیات را که ممکن است در محیط موجود باشند، به دام می‌اندازند. این روند باعث می‌شود که این مقصد که مأموریت انتظار دارد در کارزار علمی بعدی تا تابستان به آن برسد، به یکی از نقاط برجسته‌ی سال آینده تبدیل شود.

بدین ترتیب یک هدف کلیدی برای مأموریت پشتکار در مریخ، اخترزیست‌شناسی است که شامل جست‌وجوی نشانه‌هایی از حیات میکروبی باستانی می‌شود. این مریخ‌نورد که مشغول شناسایی ساختار مریخ‌شناسی و آب‌وهوای گذشته‌ی سیاره است، راه را برای کاوش انسان در سیاره‌ی سرخ هموار می‌کند و نخستین مأموریت برای جمع‌آوری و ذخیره‌ی سنگ و سنگ‌پوشه از مریخ محسوب می‌شود. مأموریت‌های بعدی ناسا، با همکاری آژانس فضایی اروپا، فضاپیمایی را به مریخ می‌فرستد تا این نمونه‌های مهروموم شده را از سطح سیاره جمع‌آوری کند و برای تجزیه‌وتحلیل عمیق به زمین بیاورد.

مأموریت «مریخ ۲۰۲۰» (Mars 2020) که توسط JPL توسعه یافته است و مدیریت می‌شود، در حقیقت بخشی از رویکرد اکتشافی «ماه به مریخ» ناسا است و شامل مأموریت‌های آرتمیس به ماه هم می‌شود که به آماده شدن برای کاوش انسان در سیاره‌ی سرخ کمک می‌کند.

پیشنهاد می کنیم مقاله کشف سیارکی با ۳ ماه را هم بخوانید.